Χώροι

Εκπαίδευση-σχολεία, δημοτικό, ανώτερη ιδιωτική σχολή και γυμνάσιο

Πληροφοριακά Στοιχεία

Δημιουργήθηκε : Παρασκευή, 21 Απριλίου 2017 14:00

Γράφτηκε από τον/την Super User

Επί τουρκοκρατίας οι κάτοικοι του Αγίου Αμβροσίου και των άλλων γειτονικών κοινοτήτων μάθαιναν τα πρώτα γράμματα στο βυζαντινό μοναστήρι της Μελανδρύνας, που βρίσκεται μεταξύ των κοινοτήτων Αγίου Αμβροσίου και Καλογραίας.

Με την ανάληψη της διακυβέρνησης της Κύπρου από τους Άγγλους  λειτούργησε ιδιωτικό σχολείο στην κοινότητα. Από τους πρώτους δασκάλους αναφέρεται ο συγχωριανός μας Χατζησάββας Κουτσοχέρας πατέρας του μετέπειτα ιερέα του χωριού παπά Ανδρέα Χατζησάββα. Κατά την ίδια περίοδο εργάστηκαν στην κοινότητα και δάσκαλοι από άλλες περιοχές. Το 1883 λειτούργησε επίσημα το πρώτο δημοτικό σχολείο στον Άγιο Αμβρόσιο. Από αυτή τη χρονική περίοδο η εκπαίδευση στην κοινότητα αρχίζει δειλά-δειλά να παίρνει συνεχή ανοδική πορεία. Το 1887 ο τόπος διδασκαλίας μετακινείται από ιδιωτικούς χώρους και  στεγάζεται στον περίβολο της εκκλησίας όπου ο Χατζηπαυλής έκτισε με δικές του δαπάνες το πρώτο σχολικό κτήριο. Στο χώρο αυτό λειτούργησε το δημοτικό σχολείο μέχρι το 1923. Κατά αυτό το έτος το σχολικό κτήριο μετατράπηκε σε αναγνωστήριο που αποτελούσε πρωτοποριακό είδος για την εποχή του. Στο μεταξύ το σχολείο στελεχωμένο πια με δυο δασκάλους  μεταστεγάστηκε σε μεγαλύτερο κτήριο, τα κάτω σχολεία όπως έμειναν γνωστά, με ευρύχωρους χώρους και εξωτερική μεγάλη αυλή.

Το 1936 κτίστηκε στη νότια πλευρά του χωριού μέσα στο πευκόφυτο δάσος το νέο κτήριο του σχολείου αποτελούμενο από τρεις τάξεις και γραφείο. Οι δυο σχολικοί χώροι λειτούργησαν από κοινού μέχρι το 1953 οπότε προστέθηκαν άλλες τρεις αίθουσες διδασκαλίας στο νέο σχολείο. Το συμπληρωμένο πια κτήριο του δημοτικού σχολείου με τους δυο ανθόκηπους και το μεγάλο δενδρόκηπο αποτελεί στολίδι και καμάρι κάθε Αγιαμβροσίτη. Από το 1936 το δημοτικό σχολείο Αγίου Αμβροσίου  συμπληρώνεται σε πλήρες εξατάξιο. Κατά καιρούς μάλιστα , λόγω αύξησης του αριθμού των μαθητών, λειτουργεί με επτά δασκάλους.

Το 1934 λειτούργησε η ιδιωτική σχολή ανώτερης εκπαίδευσης στην κοινότητα Αγίου Αμβροσίου από τον Ανδρέα Μυλωνά και δυο χρόνια αργότερα από τον Κωστάκη Σαββίδη. Η σχολή αυτή διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην πρόοδο και ανάπτυξη της κοινότητας. Οι απόφοιτοι ήσαν καλά καταρτισμένοι και μπορούσαν να εξασφαλίσουν εργασία στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.

Το  Σεπτέμβρη του 1959 με το τέλος του απελευθερωτικού αγώνα και μόλις εγκαθιδρύθηκε η Κυπριακή Δημοκρατία ο Άγιος Αμβρόσιος διεκδίκησε και κέρδισε την ίδρυση  και λειτουργία του Ελληνικού Γυμνασίου Αγίου Αμβροσίου. Η σοφή αυτή ενέργεια απογείωσε κυριολεκτικά τον Άγιο Αμβρόσιο σε όλους τους τομείς. Φιλομαθείς μαθητές και φιλόπονοι καθηγητές με πρωτόγονα μέσα κατάφεραν από κοινού ένα πραγματικό άθλο στην παιδεία. Στα 15 χρόνια που κράτησε η λειτουργία του σχολείου μέχρι το καλοκαίρι της εισβολής του 1974 φοίτησαν εκεί σε ένα νεόκτιστο σχολικό κτήριο μέσα στο δάσος όλοι οι μαθητές του Αγίου Αμβροσίου, της Χάρτζιας, της Καλογραίας και της Τρυπημένης. Στη συνέχεια πολλοί από τους απόφοιτους σπούδασαν διάφορες επιστήμες στο εξωτερικό και άλλοι ασχολήθηκαν επαγγελματικά σε διάφορους τομείς όπου και διακρίθηκαν. Παράλληλα το γυμνάσιο αναβάθμισε τα πολιτιστικά πράγματα στον Άγιο Αμβρόσιο με αποτέλεσμα να συζητούνται καθημερινά στο χωριό ανώτερα πνευματικά θέματα.

Με τη λειτουργία του Γυμνασίου όλοι οι τομείς της οικονομίας με τους οποίους απασχολούνταν οι κάτοικοι κατά την περίοδο αυτή άρχισαν πολύ γρήγορα να παίρνουν θεαματική ανάπτυξη με αποτέλεσμα να συμβάλουν με τη σειρά τους στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων.

Παραλία-ακτογραμμή, λιμενικό καταφύγιο επαγγελματίες και ερασιτέχνες ψαράδες

Πληροφοριακά Στοιχεία

Δημιουργήθηκε : Παρασκευή, 21 Απριλίου 2017 13:58

Γράφτηκε από τον/την Σάββας Ξιούρης

Με δεκαοκτώ χιλιόμετρα ακτογραμμή είναι προικισμένος ο Άγιος Αμβρόσιος Κερύνειας. Σ΄αυτή την ακτογραμμή, που αποτελεί το ένα πέμπτο ολόκληρης της παραλίας της επαρχίας της Κερύνειας, συναντούμε παραλίες με ξανθή ή μαύρη καθαρή αμμουδιά κατάλληλη για κολύμπι ακόμη και για μικρά παιδιά. Βρίσκουμε επίσης παραλίες με πολύχρωμα χαλίκια με πεντακάθαρα νερά και παραλίες με βραχώδεις περιοχές και βαθειά νερά κατάλληλα για καταδύσεις και επαγγελματικό ή ερασιτεχνικό ψάρεμα. 

Στον Άγιο Αμβρόσιο είχαμε γύρω στους δεκαπέντε επαγγελματίες ψαράδες που ζούσαν με τις πολυμελείς οικογένειες τους στο λιμενικό καταφύγιο του Λιμνιώνα. Αυτό το μικρό πανέμορφο φυσικό λιμάνι βρίσκεται στα διοικητικά όρια του γειτονικού χωριού Καλογραία. Είναι γνωστό στους ναυτικούς χάρτες ως Stazousapoint και είναι το μόνο φυσικό μέρος σε όλη τη βόρεια κατεχόμενη ακτή της Κύπρου που μπορεί να προστατέψει τα πλεούμενα από τους φοβερούς χειμωνιάτικους βόρειους ανέμους. Από εδώ οι ψαράδες μας εξορμούσαν κάθε πρωί με τις μικρές με τα σημερινά δεδομένα βάρκες τους για να επιστρέψουν με τα νόστιμα φρέσκα ψάρια. Πάρα πολλοί Αγιαμβροσίτες ασχολούνταν καθημερινά με το ψάρεμα ερασιτεχνικά. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούσαν το καλάμι ή τη σκαρκά ή και μικρό δίκτυ. Ήξεραν καλά την περιοχή και την τέχνη και απολάμβαναν την ενασχόληση τους με τη θάλασσα.

Σε πρόσφατη παρουσίαση του βιβλίου μου προβάλαμε σε διαφάνειες ολόκληρη την ακτογραμμή του Αγίου Αμβροσίου. Δάκρυσαν οι παλαιότεροι που τη γνώρισαν από κοντά. Οι νεότεροι θαύμασαν τις ομορφιές της. Μερικές από τις πολλές παραλίες του Αγίου Αμβροσίου,όπως περιγράφονται με λεπτομέρεια στο βιβλίο μου είναι κατά σειρά από τα ανατολικά προς τα δυτικά οι ακόλουθες: Λιμνώνας, Μούττη του πεύκου, Παχύαμμος, Στάζουσα, Γιαλούδκια, Μαχαζένια, Καμίνι, Άγιος Σίντης, Άγιος Δημητριανός, Πλάτσιες του Λούκα, Βασίλειο, Λεμενάρι ,Μακρύγιαλος, Αλακάτι, Άμμοι του Κούλη, Ταούτης, Τσακκισμοκούππη κ.α. Σημειώνεται επίσης ότι στην ακτογραμμή του Αγίου Αμβροσίου υπάρχουν τρία πανομοιότυπα τρουλιά. Αυτά είναι φυσικές προεξοχές της στεριάς μέσα στη θάλασσα. Είναι γνωστά με το όνομα του το καθένα. Τρουλλί του Πλατυμάτη ή του Αλακατιού το πρώτο, Τρουλλί του Καπνίση το μεσαίο και Τρουλλί του Γυρούκη το πιο δυτικό. Απέχουν μεταξύ τους από ένα μέχρι και τρία χλμ και περικλείουν πανέμορφες δαντελλωτές ακρογιαλιές στις οποίες νοσταλγούμε να επιστρέψουμε ελεύθεροι.  

Πολεοδομία, Χωροταξία, Σπίτια

Πληροφοριακά Στοιχεία

Δημιουργήθηκε : Παρασκευή, 21 Απριλίου 2017 13:47

Γράφτηκε από τον/την Σάββας Ξιούρης

Το κτίσιμο του χωριού στη σημερινή του θέση τοποθετείται χρονικά στο δεύτερο ήμισυ του 17^ου αιώνα. Προηγουμένως υπήρχαν άλλοι οικισμοί σε γειτνιάζουσες περιοχές που μας πάνε πολύ πίσω. Από παλαιούς χάρτες και αναφορές αλλά και από ευρήματα επιβεβαιώνεται μάλλον ότι η αρχαία πολιτεία Μακαρία βρισκόταν στην περιοχή του Αγίου Αμβροσίου. Άλλοι νεότεροι οικισμοί καταστράφηκαν από επιδρομές των Σαρακηνών που μάστιζαν τα ακρογιάλια της Κύπρου και άρπαζαν τα υπάρχοντα τους.

Σε μια τέτοια λοιπόν χρονική περίοδο οι ιδρυτές του Αγίου Αμβροσίου επέλεξαν το ωραιότερο οροπέδιο της περιοχής μεταξύ δυο κοιλάδων με τρεχούμενο νερό και έκτισαν τα πρώτα σπίτια του χωριού. Όταν ακόμη δεν υπήρχαν καθόλου αυτοκίνητα, ούτε και σκέψη για κάτι τέτοιο, οι προνοητικοί αυτοί κάτοικοι σχεδίασαν και κατασκεύασαν με χειρονακτική εργασία πλατιούς παράλληλους οριζόντιους και κάθετους δρόμους. Έσκαψαν βαθειά αυλάκια για τα νερά της βροχής και οριοθέτησαν σε επίκεντρα σημεία τα κτήρια κοινής ωφελείας. Η μεγαλοπρεπής εκκλησία χαρισμένη στον πολιούχο Άγιο Αμβρόσιο δεσπόζει της κεντρικής Πλατείας του χωριού. Τα σχολεία της κοινότητας βρίσκονται σε καίρια σημεία σε πανέμορφο περιβάλλον μέσα στο δάσος με εξαιρετική θέα μέχρι την πόλη της Κερύνειας 30 χλμ. μακριά. Στην κατάλληλη θέση τοποθετήθηκαν επίσης το κοιμητήριο και αργότερα  ο αλευρόμυλος, το ελαιοτριβείο και ο αστυνομικός σταθμός. Όλα σε μια αρμονική τάξη που θα τη ζήλευαν οι σύγχρονοι πολεοδόμοι.

Τα σπίτια του χωριού ήσαν κτισμένα με  πέτρα της περιοχής που απαιτούσε δεξιοτεχνία γνώσεις και μεράκι από τους κατασκευαστές. Εκτός από το μεγάλο  ηλιακό ή και δίχωρο δωμάτιο με την καμάρα υπήρχαν τα υπνοδωμάτια ανάλογα σε αριθμό  με το μέγεθος της κάθε οικογένειας, το μαγειρκό (κουζίνα) με την νιστιά για μαγείρεμα με τα ξύλα και τα βοηθητικά δωμάτια για αποθήκευση του σιταριού, του λαδιού όπως και τα υποστατικά για τα ζώα που είχε ο κάθε ένας στο σπίτι του. Τα περισσότερα σπίτια είχαν μεγάλη αυλή.  

Το Τζινούρκο

Πληροφοριακά Στοιχεία

Δημιουργήθηκε : Παρασκευή, 24 Φεβρουαρίου 2017 18:50

Γράφτηκε από τον/την Σάββας Ξιούρης

Κατηφορίζοντας προς τον αγροτικό οικισμό του Πλατυμάτη, προσπερνώντας μέσω του μονοπατιού του Τράχωνα και την ομώνυμη εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, συναντά κάποιος μια πετρόχτιστη  δεξαμενή σχεδόν πάντοτε πλήρη με τρεχούμενο νερό από διπλανή μικρή πηγή.

Αυτό το νερό ήταν υφάλμυρο και ως εκ τούτου ακατάλληλο για πόσιμο από τους ανθρώπους,αν και σε εξαιρετικά δύσκολες περιπτώσεις οι περαστικοί έβρεχαν λίγο τα διψασμένα χείλη τους για να δροσιστούν.

Σ΄αυτή τη δεξαμενή προσέφευγαν όλα τα ζωντανά της περιοχής για να χορτάσουν τη δίψα τους. Καθ΄όλη τη διάρκεια των ημερών του καλοκαιριού συναντούσε κάποιος εκεί κοπάδια αιγοπροβάτων, βόδια, γαϊδούρια, σκυλιά, πουλιά και πάσης φύσης έντομα. Το νερό ήταν σπάνιο είδος στην περιοχή και η μικρή πηγή έδιδε ζωή.

Ψάχνοντας τώρα το όνομα της πηγής, όπως την αποκαλούσε ο κόσμος της περιοχής «Τζινούρκο»,  μπορεί να καταλήξει κάποιος στο συμπέρασμα ότι αυτό προέρχεται από το ίδιο λόγο που είναι γνωστό σήμερα το νερό στον περισσότερο κόσμο. Το πολύτιμο αυτό στοιχείο, απαραίτητο για την ύπαρξη της ζωής, ονομάζεται ύδωρ. Απ΄ αυτό έχουμε υδατική κατάσταση, στάθμη του ύδατος, υδατικά αποθέματα, υδάτινους πόρους κ.λπ. Το νερό είναι το νεαρόν ύδωρ, δηλαδή το βρόχινο ή το τρεξιμιό, αυτό που ρέει συνέχεια και θεωρείται φρέσκο.

Σιγά–σιγά για συντομία το νεαρό ύδωρ κατέληξε να αποκαλείται νεαρό και στη συνέχεια απλά νερό. Όπως ακριβώς λέγουμε σήμερα κινητό τηλέφωνο και καταλήξαμε να λέμε μόνο κινητό, εννοώντας φυσικά το τηλέφωνο.

Οι Αγιαμβροσίτες ακούγοντας για το νεαρό ύδωρ, το φρέσκο νερό της πηγής που το αποκαλούσαν νερό, ονόμασαν την πηγή της περιοχής Αγίου Γεωργίου Πλατυμάτη Τζινούρκον,δηλαδή καινούργιο, νέο. Η περίπτωση είναι ακόμη μια απόδειξη για τη δύναμη της κυπριακής διαλέκτου να αφομοιώνει  στα δικά της μέτρα έννοιες από την πανελλήνια δημοτική ή και άλλες γλώσσες.

Άγιος Αμβρόσιος και οι βρύσες του

Πληροφοριακά Στοιχεία

Δημιουργήθηκε : Παρασκευή, 24 Φεβρουαρίου 2017 18:40

Γράφτηκε από τον/την Σάββας Ξιούρης

Ο Πενταδάκτυλος με τα ασβεστολιθικά του πετρώματα συγκρατεί τα νερά της βροχής σε υπόγειες δεξαμενές. Από αυτές τις δεξαμενές πηγάζουν τα μεγάλα κεφαλόβρυσα της Κυθραίας στη νότια πλευρά του, του Καραβά  και της Λαπήθου στη βορειοδυτική πλευρά του.  Στην περιοχή του Αγίου Αμβροσίου είχαμε τρεχούμενα νερά από πηγές στα ριζά του βουνού σε διάφορα σημεία. Δυο-τρεις ήταν οι κυρίως πηγές με πάρα πολλές μικρότερες. Όλα τα νερά χρησιμοποιούνταν με μεγάλη προσοχή για την ύδρευση του χωριού και την άρδευση των περιβολιών αλλά και για εποχικές καλλιέργειες με ρεντικά και άλλα είδη. Όπου νερό και αγίασμα στην Κύπρο. Το ίδιο και για τον Άγιο Αμβρόσιο.

Οι πιο σημαντκές βρύσες του χωριού από πλευράς απόδοσης είναι η Πιτταρούλλα στην ανατολική πλευρά του χωριού με ένα ποσοστό του νερού να δίδεται για την ύδρευση και το υπόλοιπο για την άρδευση της κοιλάδας του Ροντζύλου με συχνότητα παραχώρησης ανά εξαήμερο σε κάθε περβολάρη με καθορισμένες ώρες στον καθένα ανάλογα με το μέγεθος του κτήματος του. Τα κτήματα αυτά πωλήθηκαν από τη Ιερά Μονή Μελανδρύνας το 1945 και 1953 σε κατοίκους του Αγίου Αμβροσίου που με την εργατικότητά τους δημιούργησαν εδώ μερικά από τα καλύτερα περιβόλια χρυσομηλιών. Το νερό τόσο αυτής πηγής όσων και των άλλων μεγάλων πηγών είχε ξεχωριστό τίτλο ιδιοκτησίας με πλήρη περιγραφή της βρύσης, της απόδοσης της και της συχνότητας παροχής. Η απόδοση της βρύσης υπολογιζόταν με το άνοιγμα του σακοραφιού, του μασουριού ή του κανιού. Τόσα μασούρια νερό της τάδε βρύσης ανά τόσες μέρες έγραφε ο τίτλος.

Στη δυτική πλευρά του χωριού έχουμε τη βρύση του Χαρκού με όλο το νερό πολύ καλής ποιότητας να διοχετεύεται για ύδρευση. Το νερό του Πλατάνου είναι η μεγαλύτερη βρύση του χωριού με το νερό να παραχωρείται εξ ολοκλήρου στα περιβόλια και να αρδεύει την ομώνυμη  κοιλάδα με τις χιλιάδες τις χρυσομηλιές και τα άλλα δένδρα. Παλαιότερα το νερό χρησιμοποιόταν και για το γύρισμα αλευρομύλων που είχαν κτισθεί κοντά στη θάλασσα παρά τις εκβολές του ποταμού. Η συχνότητα παροχής του νερού σ΄αυτή την περιοχή ήταν κάθε 19 μέρες. Οι χρυσομηλιές άντεχαν σ΄αυτή τη συχνότητα άρδευσης. Η σύσταση του εδάφους αλλά και το γεγονός ότι τα χρυσόμηλα ωριμάζουν και φεύγουν από τα δένδρα πριν την έναρξη του καλοκαιριού με τις ψηλές θερμοκρασίες βοηθά τα δένδρα να αντέχουν τόσες μέρες.

Τα  περιβόλια της κοιλάδας του πλατάνου ήσαν συνήθως μικροί κλήροι χωρίς δεξαμενές, κατά το πλείστον, αποθήκευσης του νερού κατά τη διάρκεια της νύκτας. Αυτό το γεγονός συνέβαλλε ώστε καθ΄όλη τη διάρκεια της μέρας ή της νύκτας να διακινείται κόσμος στα περιβόλια για το πότισμα. Σε πολλές περιπτώσεις περίμεναν δυο και τρεις άνθρωποι με τα φανάρια τους τη σειρά τους κατά τη διάρκεια της νύκτας για να ποτίσουν κάνοντας παρέα μεταξύ τους .Στους μικρούς κλήρους που είναι το χαρακτηριστικό της πολυτεμαχισμένης αυτής περιοχής η διάρκεια του δικαιώματος νερού δεν ξεπερνούσε τις δυο-τρεις ώρες στον καθένα.

Άλλες βρύσες είναι οι Τσιόπποι, η Στερατζιά, ο Μουθούνας, τα Βρυσιά στα ανατολικά του χωριού και στα δυτικά η Αυγουστίνα, η Καλαμιά, ο Γιαννούκκος,  ο Κρυόμπορος, τα Ξεράμπελα,  Λάντα του Χοίρου κ.λπ. Σε κάποιες περιπτώσεις όπου οι βρύσες είχαν μικρή απόδοση οι γεωργοί αποθήκευαν το νερό σε χωμάτινες δεξαμενές (λάντες) και το άνοιγαν ανάλογα με πόσες μέρες δικαιούταν ο καθένας. Δεν επιτρεπόταν να χαθεί έστω και μια σταγόνα νερού. Ούτε και άφηναν οι κάτοικοι να συμβεί κάτι τέτοιο. Μέσα στο χωριό υπήρχαν αρχικά πάρα πολλοί λάκκοι από τους οποίους οι κάτοικοι αντλούσαν νερό με το αλακάτι του χεριού ή με το αλακάτι που γύριζαν τα ζώα. Στη συνέχεια μπήκαν οι μηχανές και έγιναν διατρήσεις με σημαντικές ποσότητες νερού να διοχετεύονται στα περιβόλια.

Άλλες βρύσες ή νερά του χωριού όπως καταγράφηκαν από τον Χριστάκη Κυριάκου Ταματτίρη που υπηρέτησε ως υγειονομικός υπάλληλος με καθήκον να ψεκάζει τα στάσιμα νερά για τα κουνούπια είναι τα πιο κάτω: Νερό Βασιλιάτη, Παλιάς Βρύσης,  Ζαρωμένου,  Μαγκούς, Πλατάνι, Ελιά Ήμερη, νερό Χριστοφή στη Βότα. Αυτό αξιοποιήθηκε από τον Σέργη Προδρόμου  Σεργίου ο οποίος δημιούργησε το μεγαλύτερο περιβόλι χρυσομηλιών στον Άγιο Αμβρόσιο. Πιο κάτω κοντά στη θάλασσα βρίσκονται τα γλυφονερά στο κτήμα Παντελή Χαπέσιη και η Στάζουσα στο κτήμα Γεώργιου Χατζησέργη. Στη βόρεια πλευρά του χωριού βρίσκονται τα Λαούμια τουςΧατζιαντώνηες, του Αντωναρή και του Κυρατζή. Στους Τσιόππους υπάρχει η βρύση του Δράκου και η βρύση του Ττίναλη. Δυτικά του χωριού στην κοιλάδα του Πλατάνου υπάρχει η βρύση της Παντελένας, του Παστέλλη, του Χριστοουλή Τυρίμου, της Αμβροσίαινας, του Μυλωνά και η μεγαλύτερη της Καννούρας ή Βιλλούριν με την πετρόκτιστη δοξαμένη.

Δυτικότερα βρίσκονται σε διάφορες περιοχές οι μικρές βρύσες του Σουππά, του Στασή, του Καμένου, του Θεοκλή Καλλή, του Μιχαλάκη Βροσή, του Μιχάλη Σακκαλλή, του Γιακούπη, του Στρατουρά, του Πανάου και το λαούμι του Χατζηνικόλα. Ακόμη πιο πέρα στους πρόποδες του βουνού είναι τα Κοκκινόσπιτα, η Ατάλου, το Κλήμα, η Σκοτεινή στα Γυριλιά, ο Καππαρόβουνος, το Τσιηβλίτζη. Μερσίνι  και η Περβόλα. Παραθαλάσσια στην ίδια περιοχή βρίσκονται τα νερά στο Λεμενάρι, Γερόλακκο, Αρκοσυτζιά, Καταρράκτης, Πηλά, Δάφνη του Αλακατιού, Γεφύρι του Πλατυμάτη παρά το κτήμα του Βασίλη Ποζά, βρύση του Τσιολάκκη, το Τζινούρκο με τη μικρή δοξαμένη που ξεδίψαζε όλα κοπάδια της περιοχής Πλατυμάτη με το υφάλμυρο νερό και το λακκούι του Κούλη με το γλυκό νερό  στην αμμουδερή παραλία Αλακάτι.

Συνεργατικό Παντοπωλείο Αγίου Αμβροσίου

Πληροφοριακά Στοιχεία

Δημιουργήθηκε : Παρασκευή, 24 Φεβρουαρίου 2017 18:10

Γράφτηκε από τον/την Σάββας Ξιούρης

 Το 1949 με σκοπό την εξυπηρέτηση των κατοίκων του Αγίου Αμβροσίου ως προς την προμήθεια αγαθών καθημερινής χρήσης και ταυτόχρονα την επέκταση του συνεργατικού κινήματος, που ήδη προϋπήρχε στην κοινότητα με τη λειτουργία της Συνεργατικής Πιστωτικής Εταιρείας από το 1936, της Συνεργατικής Εταιρείας ελαιοπαραγωγών το 1939 και της Συνεργατικής Εταιρείας Χρυσομηλοπαραγωγών το 1946,  ιδρύθηκε το Συνεργατικό Παντοπωλείο Αγίου Αμβροσίου. Στην ίδρυσή του πρωτοστάτησαν οι Ανδρέας και Κύρος Χατζηκύρου, Μιχάλης Φτωχού, Θεοφάνης Σάββα και Σταύρος Σοφόκλη.

Πρώτος πωλητής στο κατάστημα του Συνεργατικού Παντοπωλείου ανέλαβε ο Θεοφάνης Σάββα. Ο θεσμός αγκαλιάστηκε από τους συγχωριανούς και ο Θεοφάνης με εξαιρετική ευγένεια προθυμία και λεπτό χιούμορ εξυπηρετούσε κάθε  πελάτη. Όλοι όσοι διάβαιναν την είσοδο του καταστήματος ήσαν επώνυμοι και σεβαστοί.  Οι δουλειές πήγαιναν καλά. Καθημερινά έμπαιναν νέες παραγγελίες για ανανέωση των πωλήσεων. Οι προμήθειες έρχονταν από την Λευκωσία με τα λεωφορεία της γραμμής. Δεν υπήρχαν τότε σε κάθε εταιρεία οι πλασιέ των διαφόρων προμηθευτών για να φέρνουν επί τόπου τα εμπορεύματα. Με το πέρασμα του χρόνου το Συνεργατικό λειτούργησε και δεύτερο παράρτημα με το Φωτή Τσαγκάρη στις πάνω γειτονιές του χωριού στη μεγάλη διασταύρωση του κεντρικού δρόμου προς τα σχολεία και τον   αστυνομικό σταθμό με το δρόμο προς τους  Τσιόππους.  

Παράλληλα το Κεντρικό παράρτημα μετακόμισε σε μεγαλύτερο κατάστημα στα υποστατικά της Αναστασίας Παπαχαραλάμπους στην Κεντρική Πλατεία της κοινότητας  βόρεια της εκκλησίας του Αγίου Αμβροσίου. Σε περιόδους ή και ώρες αυξημένης εργασίας ο Θεοφάνης είχε βοήθεια από τα παιδιά του Σαββάκη, Χριστάκη και Γιώργο και ο Φωτής από το γιο του Μιχάλη και σε κάποιες περιπτώσεις από τον Κυριάκο. Η βοηθητική αλλά σημαντική αυτή εργασία προσφερόταν αμισθί. Βέβαια και οι ώρες εργασίας των καταστημάτων παρατείνονταν χωρίς πρόσθετες χρεώσεις στο σύστημα. Σκοπός ήταν η εξυπηρέτηση του κόσμου. Στην πλήρη ανάπτυξή του το Συνεργατικό προσέλαβε τον Σάββα Χριστάκη Κυρατζή ως πωλητή ενώ ο Θεοφάνης ασχολείτο πρωτίστως με τις ανάγκες και τις προμήθειες των καταστημάτων.

Κατά τους θερινούς μήνες και  κατά τις μέρες των διακοπών των Χριστουγέννων και της Λαμπρής βοηθούσε στο Συνεργατικό με μικρή ανταμοιβή ο μαθητής τότε και αργότερα φλογερός αγωνιστής για την επιστροφή των Ελλήνων Κυπρίων προσφύγων στα σπίτια και τις περιουσίες τους μ. Κυριάκος Χριστοδούλου.

Το 1970 το Συνεργατικό Παντοπωλείο Αγίου Αμβροσίου αγόρασε κεντρικό οικιστικό τεμάχιο από τον Σάββα Χαρή για να ανεγείρει ιδιόκτητο υποστατικό με λαμπρό προδιαγραφόμενο μέλλον. Δυστυχώς η όλη πορεία ανακόπηκε με την τουρκική εισβολή του 1974 και τον ξεριζωμό των νόμιμων κατοίκων από τον τόπο τους.